Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Krystyna Sidor, Sędziowie Sędzia WSA Jacek Czaja (sprawozdawca),, Sędzia SO del. Arkadiusz Mrowiec, Protokolant Starszy asystent sędziego Agnieszka Wąsikowska, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 18 lutego 2015 r. sprawy ze skargi P. G. - redaktora naczelnego dziennika na bezczynność Zarządu Okręgowego w przedmiocie udostępnienia informacji prasowej 1. zobowiązuje Zarząd Okręgowy do rozpoznania wniosku Dziennika z dnia [...] r. w terminie 14 dni od daty doręczenia prawomocnego wyroku; 2. stwierdza, że bezczynność Zarządu Okręgowego miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa; 3. wymierza Zarządowi Okręgowemu grzywnę w wysokości 100 zł (sto złotych); 4. zasądza od Zarządu Okręgowego na rzecz P. G. kwotę 374 zł (trzysta siedemdziesiąt cztery złote) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

W dniu 8 listopada 2014 r. P. G., działając jako redaktor naczelny Dziennika "[...]", złożył do Sądu skargę na bezczynność Zarządu Okręgowego Polskiego Związku Łowieckiego w [...] (zwanego dalej także: "Zarządem Okręgowym" oraz "Zarządem"), polegającą na nieudzieleniu informacji prasowej żądanej we wniosku z dnia 7 października 2014 r. Skarżący podkreślił, że wspomnianym wnioskiem K. M. zwrócił się do Zarządu Okręgowego o udzielenie mu informacji, w trybie ustawy Prawo prasowe, o działalności tego organu Polskiego Związku Łowieckiego, jednakże do dnia wniesienia skargi nie uzyskał żądanej informacji. W związku z tym skarżący wniósł o zobowiązanie Zarządu do udzielenia wnioskowanej informacji prasowej.

W odpowiedzi na skargę Zarząd Okręgowy wniósł o oddalenie skargi, wskazując, że pomimo wezwania do przekazania stosownego oświadczenia ze strony redakcji co do tego, czy osoba kierująca wniosek pozostaje w stosunku pracy z redakcją, Zarząd Okręgowy nie otrzymał żadnego dokumentu (k. 13 akt sądowych).

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie zważył, co następuje.

Skarga jest zasadna.

W świetle art. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. Prawo prasowe (Dz. U. nr 5, poz. 24 ze zm.) prasa, zgodnie z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, korzysta z wolności wypowiedzi i urzeczywistnia prawo obywateli do ich rzetelnego informowania, jawności życia publicznego oraz kontroli i krytyki społecznej.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 Prawa prasowego przedsiębiorcy i podmioty niezaliczone do sektora finansów publicznych oraz niedziałające w celu osiągnięcia zysku są obowiązane do udzielenia prasie informacji o swojej działalności, o ile na podstawie odrębnych przepisów informacja nie jest objęta tajemnicą lub nie narusza prawa do prywatności.

W myśl ustępu 3 i 4 powyższego artykułu, w przypadku odmowy udzielenia informacji, na żądanie redaktora naczelnego, odmowę doręcza się zainteresowanej redakcji w formie pisemnej, w terminie trzech dni; odmowa powinna zawierać oznaczenie organu, jednostki organizacyjnej lub osoby, od której pochodzi, datę jej udzielenia, redakcję, której dotyczy, oznaczenie informacji będącej jej przedmiotem oraz powody odmowy. Odmowę, o której mowa wyżej, lub niezachowanie wymogów określonych w tym przepisie, można zaskarżyć do sądu administracyjnego w terminie 30 dni; w postępowaniu przed sądem stosuje się odpowiednio przepisy o zaskarżaniu do sądu decyzji administracyjnych.

Dziennikarz jest uprawniony do uzyskiwania informacji w zakresie, o którym mowa w art. 4 ustawy Prawo prasowe. Informacji tej, w imieniu jednostek organizacyjnych, są obowiązani udzielać kierownicy tych jednostek, ich zastępcy, rzecznicy prasowi lub inne upoważnione osoby, w granicach obowiązków powierzonych im w tym zakresie (art. 11 ust. 1 i 2).

W rozpoznawanej sprawie jest niekwestionowanym, że pismem z dnia 7 października 2014 r. K. M. zwrócił się do Zarządu Okręgowego Polskiego Związku Łowieckiego w [...] o udzielenie informacji poprzez przesłanie kopii protokołów i podjętych uchwał z posiedzeń Zarządu odbytych w 2014 r., w formie kserokopii – przesyłką pocztową lub skanów – pocztą elektroniczną.

Należy zauważyć, że informacje żądane w opisanym wyżej piśmie z dnia 7 października 2014 r., na co zresztą zdaje się wskazywać strona skarżąca, nie mają charakteru informacji publicznej. Podkreślenia przy tym wymaga, że dziennikarskie prawo do informacji dotyczy dwóch niezależnych od siebie sfer. Z jednej strony obejmuje ono uprawnienie do uzyskania informacji publicznej, w trybie przepisów ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. nr 112, poz. 1198 ze zm.), z drugiej zaś prawo do uzyskania takich informacji, które nie mają charakteru informacji publicznych, a do udzielenia których zobowiązane są podmioty wymienione w treści art. 4 ust. 1 ustawy Prawo prasowe. Wspomniane wyżej postacie informacji, jakkolwiek bywają w praktyce mylone, winny być odróżniane od siebie (por. J. Sobczak, Komentarz do art. 4 ustawy - Prawo prasowe, w: tenże, Prawo prasowe. Komentarz, Warszawa 2008, SIP LEX).

Stwierdzić więc można, że Zarząd Okręgowy Polskiego Związku Łowieckiego w [...] nie występuje w rozstrzyganej sprawie jako podmiot wykonujący zadania publiczne, na którym spoczywa obowiązek udostępniania informacji publicznej.

Zauważyć przy tym należy, że zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej, podmiotami obowiązanymi do udostępniania informacji publicznej są władze publiczne oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne, w szczególności:

1) organy władzy publicznej;

2) organy samorządów gospodarczych i zawodowych;

3) podmioty reprezentujące zgodnie z odrębnymi przepisami Skarb Państwa;

4) podmioty reprezentujące państwowe osoby prawne albo osoby prawne samorządu terytorialnego oraz podmioty reprezentujące inne państwowe jednostki organizacyjne albo jednostki organizacyjne samorządu terytorialnego;

5) podmioty reprezentujące inne osoby lub jednostki organizacyjne, które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym, oraz osoby prawne, w których Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub samorządu gospodarczego albo zawodowego mają pozycję dominującą w rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów.

Nie ulega wątpliwości, że Polski Związek Łowiecki oraz jego jednostki organizacyjne (w tym Zarząd Okręgowy PZŁ w [...]) nie stanowią podmiotów wymienionych w art. 4 ust. 1 pkt 1-4 powołanej ustawy.

W świetle art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1995 r. Prawo łowieckie (Dz. U. z 2013 r., poz. 1226 ze zm.), Polski Związek Łowiecki jest zrzeszeniem osób fizycznych i prawnych, które prowadzą gospodarkę łowiecką poprzez hodowlę i pozyskiwanie zwierzyny oraz działają na rzecz jej ochrony poprzez regulację liczebności populacji zwierząt łownych. W myśl art. 32a ust. 4 Prawa łowieckiego, Statut Polskiego Związku Łowieckiego może przewidywać powoływanie innych niż wymienione w tej ustawie, organów krajowych i okręgowych, które realizują - na terenie swego działania zadania Związku. Zgodnie zaś z § 98 ust. 2 pkt 3 statutu Polskiego Związku Łowieckiego, zatwierdzonego uchwałą XXI Krajowego Zjazdu Delegatów PZŁ z dnia 2 lipca 2005 r. (tekst dostępny w WWW pod adresem: http://www.lowiecki.pl/prawo/statut/statut_new.pdf), zarządy okręgowe są okręgowymi organami zrzeszenia jakim jest PZŁ.

Zgodnie z art. 34 Prawa łowieckiego, do zadań Polskiego Związku Łowieckiego należy:

1) prowadzenie gospodarki łowieckiej;

2) troska o rozwój łowiectwa i współdziałanie z administracją rządową i samorządową, jednostkami organizacyjnymi Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe i parkami narodowymi oraz organizacjami społecznymi w ochronie środowiska przyrodniczego, w zachowaniu i rozwoju populacji zwierząt łownych i innych zwierząt dziko żyjących;

3) pielęgnowanie historycznych wartości kultury materialnej i duchowej łowiectwa;

4) ustalanie kierunków i zasad rozwoju łowiectwa, zasad selekcji populacyjnej i osobniczej zwierząt łownych;

5) czuwanie nad przestrzeganiem przez członków Polskiego Związku Łowieckiego prawa, zasad etyki, obyczajów i tradycji łowieckich;

6) prowadzenie dyscyplinarnego sądownictwa łowieckiego;

7) organizowanie szkolenia w zakresie prawidłowego łowiectwa i strzelectwa myśliwskiego;

8) prowadzenie i popieranie działalności wydawniczej i wystawienniczej o tematyce łowieckiej;

9) współpraca z pokrewnymi organizacjami zagranicznymi;

10) wspieranie i prowadzenie prac naukowych w zakresie gospodarowania zwierzyną;

11) prowadzenie i popieranie hodowli użytkowych psów myśliwskich i ptaków łowczych;

12) realizacja innych zadań zleconych przez ministra właściwego do spraw środowiska.

Odwołanie się do ustawowo określonych zadań Polskiego Związku Łowieckiego jest konieczne wobec wyrażanego w orzecznictwie sądowym stanowiska, co do tego, że informacja dotycząca funkcjonowania oraz kwestii organizacyjnych Związku oraz jego organów, takich jak Zarząd Okręgowy PZŁ w [...], co do zasady, jest informacja publiczną, co z kolei jest konsekwencją zaakceptowania poglądu, że zadania nałożone na związek w drodze ustawy ze względu na ich cel mają charakter publiczny (por. wyrok NSA z dnia 5 kwietnia 2013 r., sygn. akt I OSK 89/13).

Podkreślenia wymaga, że jak wynika z art. 1 Prawa łowieckiego, łowiectwo jest elementem ochrony środowiska przyrodniczego i w rozumieniu ustawy oznacza ochronę zwierząt łownych (zwierzyny) i gospodarowanie ich zasobami w zgodzie z zasadami ekologii oraz zasadami racjonalnej gospodarki rolnej, leśnej i rybackiej. Inną kwestią jest pojęcie gospodarki łowieckiej, która jest działalnością w zakresie ochrony, hodowli i pozyskiwania zwierzyny (art. 4 ust. 1 ustawy), przy czym gospodarka łowiecka prowadzona jest w obwodach łowieckich przez dzierżawców lub zarządców.

W ocenie Sądu w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę, analiza powyższych przepisów prowadzi jednak do wniosku, że Polski Związek Łowiecki w istocie nie realizuje zadań z zakresu administracji publicznej, gdyż ustawowo określone zadania tego Związku - co do zasady - nie wiążą się z prawnymi formami działania administracji, a jego status jako innego administrującego podmiotu publicznego nie jest jednoznaczny. Trzeba bowiem podkreślić, że Polski Związek Łowiecki, jako zrzeszenie osób fizycznych i prawnych, posiada osobowość prawną, przy czym zarówno ten Związek, jak i jego organy działają na podstawie ustawy oraz statutu uchwalonego przez Krajowy Zjazd Delegatów Polskiego Związku Łowieckiego. Publicznoprawna podstawa utworzenia Polskiego Związku Łowieckiego nie przesądza o publicznoprawnym charakterze jego kompetencji, a więc informacja dotycząca funkcjonowania oraz kwestii organizacyjnych Związku może być uznana za informację publiczną tylko wówczas, gdy w okolicznościach konkretnej sprawy Związek wykonywał zadania publiczne, które – co do zasady – wykonują właściwe (w zakresie łowiectwa) organy administracji rządowej – minister właściwy do spraw środowiska oraz samorząd województwa (art. 6 i 7 Prawa łowieckiego).

Do zadań publicznych realizowanych przez Polski Związek Łowiecki można zapewne zaliczyć działalność w zakresie nabycia i utraty członkostwa w Związku, skoro reglamentowane przez Państwo pozyskiwanie zwierząt łownych może odbywać się w drodze polowanie wykonywanego – w zasadzie – jedynie przez członków Polskiego Związku Łowieckiego. Zagadnie to zostało jednak uregulowane odrębnie w drodze ustawy (np. art. 33 ust. 6 Prawa łowieckiego) i nie można z tego wyprowadzać wniosku, będącego w istocie daleko idącym uogólnieniem, że Związek (a w konsekwencji również jego organy) jest podmiotem wykonującym zadania publiczne, o którym mowa w art. 4 ust. 1 pkt 5 ustawy o dostępie do informacji publicznej.

Oznacza to, że tok postępowania przyjęty przez żądającego informacji określonej w piśmie z dnia 7 października 2014 r. był prawidłowy. Jako podstawę prawną tego żądania wnoszący pismo podał bowiem przepisy art. 4 ust. 1 i art. 11 ust. 1 ustawy Prawo prasowe oraz wskazał, że działa z upoważnienia redaktora naczelnego Dziennika "[...]" z siedzibą w G. jako dziennikarz tego Dziennika.

Z akt sprawy wynika, że do wskazanego pisma nie dołączono oryginału bądź poświadczonego za zgodność z oryginałem dokumentu potwierdzającego to, że K. M. istotnie jest dziennikarzem Dziennika "[...]" z siedzibą w G.

W sytuacji zatem, gdy osoba występująca w imieniu redaktora naczelnego nie przedłożyła wraz z wnioskiem o udzielenie informacji dokumentu zawierającego umocowanie do działania w imieniu redaktora naczelnego, obowiązkiem Zarządu Okręgowego było potraktowanie tego jako braku zgłoszonego żądania i wezwanie osoby wnoszącej pismo do jego usunięcia.

Należy podkreślić, że wbrew twierdzeniom Zarządu Okręgowego zawartym w odpowiedzi na skargę, z dokumentów złożonych przez ten podmiot do akt sprawy nie wynika, by Zarząd Okręgowy rzeczywiście skierował do wnioskodawcy wezwanie do wykazania, że działa on w imieniu Dziennika "[...]" jako jego dziennikarz. W aktach tych znajduje się kopia pisma Łowczego Okręgowego – Przewodniczącego Zarządu Okręgowego PZŁ w [...] datowanego na 12 grudnia 2014 r. wynika, że w piśmie tym Zarząd wskazuje, że z wnioskiem strony z dnia 7 października 2014 r. "zapoznał się na swoim posiedzeniu w dniu 8 grudnia 2014r. i informuje, że mimo wcześniej wysyłanych zapytań w tej sprawie do Redakcji Dziennika "[...]" nie otrzymał żadnych informacji, że [K. M.] pozostaje w stosunku pracy z redakcją dziennika "[...]" albo zajmuje się redagowaniem, tworzeniem lub przygotowywaniem materiałów prasowych na rzecz i z upoważnienia redakcji" (k. 19). Wskazać trzeba, że w aktach sprawy brak jest jednak dowodu potwierdzającego doręczenia tego pisma stronie skarżącej. Za dowód taki w żadnym razie nie może być uznana kopia dziennika nadawczego Zarządu Okręgowego, albowiem uwidoczniona w tym dzienniku przesyłka kierowana do strony skarżącej nie zawiera wpisów umożliwiających ich odczytanie. Zauważyć przy tym należy, że Zarząd Okręgowy nie przedstawił żadnych dowodów potwierdzających kierowanie do strony skarżącej "wcześniej wysyłanych zapytań w tej sprawie", nie można więc przyjąć, że skutecznie zwracał się do strony skarżącej o usunięcie wspomnianego braku wniosku.

W tej sytuacji nie budzi wątpliwości Sądu, że Zarząd Okręgowy Polskiego Związku Łowieckiego w [...], pomimo upływu ustawowego terminu, do dnia rozpoznania skargi przez Sąd nie załatwił wniosku strony skarżącej. W związku z tym podniesiony w skardze zarzut bezczynności Zarządu Okręgowego w niniejszej sprawie należało uznać za zasadny.

Mając powyższe na uwadze Sąd, na podstawie art. 149 § 1 zdanie 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.; dalej: P.p.s.a.), zobowiązał Zarząd Okręgowy do załatwienia wniosku skarżącego z dnia 7 października 2014 r. w terminie 14 dni od daty doręczenia prawomocnego wyroku.

Jednocześnie Sąd, na podstawie art. 149 § 1 zdanie 2 P.p.s.a., stwierdził, że bezczynność Zarządu w niniejszej sprawie miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa. Oceniając tę kwestę Sąd wziął pod uwagę wszystkie okoliczności sprawy, w tym fakt, że bezczynność ta, pomimo wyjaśnienia przez skarżącego wątpliwości do statusu osoby, która złożyła wniosek z dnia 7 października 2014 r., trwa nadal i nie wynika z okoliczności niezależnych od tego podmiotu.

Uwzględniając rażący charakter naruszenia prawa w niniejszej sprawie Sąd ponadto, w oparciu o art. 149 § 2 w zw. z art. 154 § 6 P.p.s.a., wymierzył Zarządowi Okręgowemu grzywnę w wysokości 100 złotych. Wysokość tej grzywny odpowiada kryteriom wskazanym w art. 154 § 6 P.p.s.a., a nadto jest adekwatna do zaistniałego, nieuzasadnionego okresu bezczynności tego podmiotu.

Ponadto, działając na podstawie art. 200 i art. 205 § 2 P.p.s.a., Sąd zasądził od Zarządu Okręgowego na rzecz strony skarżącej zwrot kosztów postępowania niezbędnych do celowego dochodzenia praw, to jest zwrot poniesionego wpisu sądowego od skargi – 100 zł, sumy pieniężnej stanowiącej równowartość wynagrodzenia pełnomocnika strony skarżącej będącego radcą prawnym – 240 zł (zgodnie z § 14 ust. 2 pkt 1 lit. "c" oraz § 2 ust. 1 i ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu, Dz. U. z 2013 r. poz. 490) oraz opłat skarbowych od pełnomocnictw udzielonych pełnomocnikom – 34 zł.

Sąd nie uwzględnił wniosku zawartego w piśmie pełnomocnika strony skarżącej S. P. z dnia 18 lutego 2015 r. o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania poniesionych tytułem kosztów przejazdu tego pełnomocnika na trasie L.-G. i G.-L. Zgodnie bowiem z art. 205 § 2 P.p.s.a. do niezbędnych kosztów postępowania strony reprezentowanej przez adwokata lub radcę prawnego zalicza się ich wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata lub radcy prawnego, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony. Przepis ten – w przypadku podmiotu reprezentowanego przez profesjonalnego pełnomocnika – nie pozwala na zasądzenie zwrotu kosztów postępowania obejmującego wydatki więcej niż jednego pełnomocnika, w tym również w sytuacji, gdy ten "kolejny" pełnomocnik nie jest adwokatem ani radcą prawnym. Wprawdzie art. 205 § 1 P.p.s.a. umożliwia zasądzenie na rzecz skarżącego reprezentowanego przez pełnomocnika, który nie jest adwokatem lub radcą prawnym, niezbędnych kosztów postępowania koszty przejazdów do sądu pełnomocnika, jednakże niewątpliwie nie dotyczy to sytuacji, gdy strona skarżąca jest jednocześnie reprezentowana przez adwokata bądź radcę prawnego. Nie budzi bowiem wątpliwości Sądu, że pojęcie kosztów niezbędnych do celowego dochodzenia praw nie może być interpretowane jako pojęcie autonomiczne w ramach art. 200 P.p.s.a., tylko z uwzględnieniem rozumienia niezbędności jako celowości lub potrzeby poniesienia kosztów (wyrok WSA w Lublinie z dnia 29 kwietnia 2014 r., III SA/Lu 932/13, LEX nr 1526277).