Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Anna Mierzejewska, Sędziowie WSA Stanisław Marek Pietras, Adam Lipiński (spr.), Protokolant Starszy sekretarz sądowy Sylwia Mikuła, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 lutego 2015 r. sprawy ze skargi P. G. - redaktora naczelnego dziennika "[...]" na bezczynność Zarządu Okręgowego Polskiego Związku Łowieckiego w [...] w przedmiocie udostępnienia informacji na wniosek z dnia [...] września 2014 r. 1. zobowiązuje Zarząd Okręgowego Polskiego Związku Łowieckiego w [...] do rozpatrzenia wniosku z dnia [...] września 2014 r., w terminie 14 dni od daty doręczenia prawomocnego wyroku wraz z aktami sprawy; 2. stwierdza, że bezczynność organu nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa; 3. zasądza od Zarządu Okręgowego Polskiego Związku Łowieckiego w [...] na rzecz skarżącego P. G. - redaktora naczelnego dziennika "[...]" kwotę 357 (słownie: trzysta pięćdziesiąt siedem) złotych, tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Pismem z dnia [...] września 2014 r. K. M. - dziennikarz dziennika "[...]", wskazując na art. 4 ust. 1 i art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. – Prawo prasowe, zwrócił się do Zarządu Okręgowego Polskiego Związku Łowieckiego w [...] o udzielenie informacji dotyczącej ostatniego przeprowadzonego w okręgu kursu dla nowych członków, poprzez: podanie wszystkich tytułów kosztów i ich wysokości, przyjętych w kalkulacji dla wyliczenia sumarycznego kosztu kursu pokrywanego przez uczestników, z podaniem dat odbywania kursu, liczby uczestników i wskazania jaką kwotę był zobowiązany zapłacić każdy uczestnik kursu. Wnioskodawca zaznaczył, że w przypadku odmowy udzielenia żądanych informacji prosi, w imieniu redaktora naczelnego, o złożenie w ciągu 3 dni odmowy w trybie art. 4 ust. 3 ustawy Prawo prasowe. W piśmie tym wskazano także adres strony internetowej dziennika "[...]".

Łowczy Okręgowy PZŁ w [...] pismem z dnia 11 września 2014 r. zwrócił się do redaktora naczelnego dziennika "[...]" o podanie czy K. M. pozostaje w stosunku pracy z redakcją albo zajmuje się redagowaniem, tworzeniem lub przygotowywaniem materiałów prasowych na rzecz i z upoważnienia redakcji, prosząc o nadesłanie stosownego upoważnienia. Pismo to pozostało bez odpowiedzi.

Pismem z dnia 9 października 2014 r. redaktor naczelny dziennika "[...]" – P. G. wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na bezczynność Zarządu Okręgowego Polskiego Związku Łowieckiego w [...] w przedmiocie udzielenia informacji prasowej na wniosek z dnia [...] września 2014 r. W konkluzji skargi zażądał zobowiązania Zarządu Okręgowego PZŁ w [...] do udzielenia informacji zgodnie z wnioskiem z dnia [...] września 2014 r. oraz o zasądzenie od Zarządu Okręgowego PZŁ w [...] na rzecz skarżącego kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa prawnego.

W uzasadnieniu skargi przedstawił dotychczasowy przebieg postępowania w sprawie oraz wskazał, że do dnia jej wniesienia wnioskowana informacja nie została udzielona oraz podniósł, iż zgodnie z art. 3a ustawy Prawo prasowe dla wskazania właściwego trybu dostępu do określonej informacji, w sytuacji, gdy wnioskuje o nią prasa, decydujące znaczenie ma ocena charakteru tej informacji oraz charakteru adresata wniosku. W sytuacji, gdy wniosek taki będzie dotyczył informacji publicznej, w rozumieniu ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej i zostanie skierowany do podmiotu zobowiązanego do jej udostępnienia na mocy art. 4 ust. 1 tej ustawy, to właściwym dla załatwienia będzie tryb określony w przepisach ustawy o dostępie do informacji publicznej.

Polski Związek Łowiecki jest podmiotem wykonującym zadania publiczne, a przez to objętym regulacją powyższego unormowania. Polski Związek Łowiecki wykonuje m.in. zadania administracji publicznej, w tym między innymi polegające na zachowaniu i rozwoju populacji zwierząt łownych i innych dziko żyjących. Ponadto Polski Związek Łowiecki realizuje również zadania powierzone mu przez ministra właściwego do spraw ochrony środowiska. Wymienione zadania nałożone na Związek w drodze ustawy mają charakter publiczny, dlatego informacja o działalności jego organów, określonych w ustawie winna być udzielana na wniosek tak prasy, jak i każdego obywatela RP, na podstawie przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej. Z art. 42 ust. 9 ustawy Prawo łowieckie wynika zaś, iż działalność Polskiego Związku Łowieckiego obejmuje ustalanie wysokości opłat za szkolenie i egzaminowanie na uprawnienia do wykonywania polowań, zaś Związek uwzględnia przy tym poniesione koszty.

Wniosek z dnia [...] września 2014 r., jako dotyczący udzielenia informacji o charakterze publicznym i skierowany do podmiotu wykonującego zadania publiczne, podlegał rozpatrzeniu przez Zarząd Okręgowego Polskiego Związku Łowieckiego w [...] w trybie przewidzianym w ustawie o dostępie do informacji publicznej, a nie w trybie art. 4 ustawy - Prawo prasowe. Oznacza to, że brak odpowiedzi Zarządu Okręgowego Polskiego Związku Łowieckiego w [...] jest bezczynnością w tym przedmiocie.

W odpowiedzi na skargę Zarząd Okręgowy Polskiego Związku Łowieckiego w [...] wniósł o jej oddalenie.

Zarząd Okręgowy PZŁ podkreślił, iż jako podstawę prawną wniosku z dnia [...] września 2014 r. wskazano art. 4 ust. 1 i art. 11 ust. 1 ustawy Prawo prasowe. Ponieważ z żądaniem udzielenia informacji prasowej może wystąpić tylko dziennikarz, dlatego pismem z dnia 11 września 2014 r. poproszono redakcję o potwierdzenie, że K. M. jest dziennikarzem, jednakże pismo to pozostało bez odpowiedzi. Dalej argumentowano, iż na gruncie ustawy Prawo prasowe nie istnieje pojęcie bezczynności, a skarga do sądu administracyjnego dopuszczalna jest wyłącznie w przypadku określonym w art. 4 ust. 4 tej ustawy. W niniejszej sprawie nie doręczono żądania sporządzenia odmowy na piśmie udzielenia informacji albowiem organowi nie jest znana osoba K. M. i organ nie dysponuje żadną informacją potwierdzającą, że wymieniona osoba jest dziennikarzem albo posiada upoważnienie redakcji. Powyższego nie zmieniałoby także zastosowanie art. 3a Prawa procesowego, zresztą organ kwestionuje zastosowanie tego przepisu w niniejszej sprawie. Natomiast, gdyby K. M. występował we własnym imieniu wówczas jego wniosek byłby rozpoznany w trybie ustawy o dostępie do informacji publicznej.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Skarga jest zasadna.

Stosownie do treści z art. 3 § 2 pkt 8 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje między innymi orzekanie w sprawach skarg na bezczynność. W takich przypadkach kontroli poddany jest brak aktu lub czynności w sytuacji, gdy organ administracji, względnie inny podmiot zobowiązany do określonego działania, miał obowiązek podjąć działanie w danej formie w określonym przez prawo terminie. Dla dopuszczalności skargi na bezczynność nie mają znaczenia powody, przez które akt nie został podjęty lub czynność nie została dokonana, jak również czy bezczynność spowodowana została zawinioną lub niezawinioną opieszałością organu.

Zgodnie z art. 25 ust. 1 w zw. z art. 7 ust. 1 pkt 7, art. 1 i 3a ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. Prawo prasowe (Dz. U. z 1984 r. Nr 5, poz. 24 ze zm.), oraz wypisu z rejestru dzienników i czasopism nie budzi wątpliwości legitymacja czynna redaktora naczelnego dziennika "[...]" P. G. jako kierującego redakcją, skoro w piśmie z dnia [...] września 2014 r. o udzielenie informacji zwracał się dziennikarz redakcji tego dziennika powołując się na działanie z upoważnienia wyżej wymienionego. Zarówno dziennikarz, jak i redaktor naczelny konkretnego dziennika mieszczą się bowiem w pojęciu "prasa" w rozumieniu tej ustawy. Zgodnie z art. 7 ust. 2 pkt 1 prasa to nie tylko publikacje periodyczne, które nie tworzą zamkniętej, jednorodnej całości, ukazujące się nie rzadziej niż raz do roku, opatrzone stałym tytułem albo nazwą, numerem bieżącym i datą, a w szczególności: dzienniki i czasopisma, serwisy agencyjne, stałe przekazy teleksowe, biuletyny, programy radiowe i telewizyjne oraz kroniki filmowe; prasą są także wszelkie istniejące i powstające w wyniku postępu technicznego środki masowego przekazywania, w tym także rozgłośnie oraz tele - i radiowęzły zakładowe, upowszechniające publikacje periodyczne za pomocą druku, wizji, fonii lub innej techniki rozpowszechniania; prasa obejmuje również zespoły ludzi i poszczególne osoby zajmujące się działalnością dziennikarską.

Domaganie się udzielenia informacji przez konkretnego dziennikarza nie przekreśla legitymacji do zaskarżenia bezczynności w tym przedmiocie przez redaktora naczelnego dziennika. W przedmiotowej sprawie nie budzi wątpliwości, że K. M. nie działał w imieniu własnym, ale na rzecz dziennika "[...]". Powyższe wynika wprost z treści pisma z dnia [...] września 2014 r. – wszak przywołano tu adres strony internetowej dziennika, jak i z treści skargi. Interes prawny do wywiedzenia skargi, w tej sytuacji, ma niewątpliwie redaktor naczelny dziennika – jako osoba kierująca na mocy art. 25 ust. 1 ustawy Prawo prasowe jego redakcją.

W tym miejscu należy przytoczyć przepis art. 3a ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. Prawo prasowe, zgodnie z którym, w zakresie prawa dostępu prasy do informacji publicznej stosuje się przepisy ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198 ze zm.). Oznacza to, iż udostępnienie prasie informacji – która ma walor informacji publicznej w rozumieniu wymienionej wyżej ustawy – odbywa się w trybie ustawy o dostępie do informacji publicznej, a nie w trybie art. 4 ustawy Prawo prasowe. Jednocześnie w myśl art. 4 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej do udzielenia informacji publicznej zobowiązane są nie tylko władze publiczne, ale także inne podmioty wykonujące zadania publiczne, w tym podmioty reprezentujące inne osoby lub jednostki organizacyjne, które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym, oraz osoby prawne, w których Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub samorządu gospodarczego albo zawodowego mają pozycję dominującą w rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów.

Zgodnie z poglądem ukształtowanym w orzecznictwie sądów administracyjnych (patrz m.in. wyrok NSA z dnia 5 kwietnia 2013 r., sygn. akt I OSK 89/13), Polski Związek Łowiecki jest podmiotem wykonującym zadania publiczne, do którego mają zastosowanie przepisy ustawy o dostępie do informacji publicznej. Analizując bowiem kompetencje Polskiego Związku Łowieckiego wynikające z przepisów ustawy, stwierdzić trzeba, że ustawodawca przekazał mu do realizacji zadania z zakresu administracji publicznej. Zdania te wynikają m.in. z art. 34 ustawy z dnia 13 października 1995 r. Prawo łowieckie (Dz. U. z 2013 r., poz. 1226 ze zm.). Tymi zadaniami są m.in.: prowadzenie gospodarki łowieckiej w obwodach wyłączonych z wydzierżawienia i w obwodach wydzierżawionych przez koła łowieckie, troska o rozwój łowiectwa i współdziałanie z administracją rządową i samorządową, jednostkami organizacyjnymi Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe i parkami narodowymi oraz organizacjami społecznymi w ochronie środowiska przyrodniczego, a także w zachowaniu i rozwoju populacji zwierząt łownych i innych dziko żyjących. Związek realizuje również inne zadania powierzone mu przez ministra właściwego do spraw ochrony środowiska. Wymienione zadania nałożone na związek w drodze ustawy ze względu na ich cel mają charakter publiczny. O publicznoprawnym charakterze działalności Polskiego Związku Łowieckiego świadczy także konieczność odbycia, przez osoby ubiegające się o uprawnienia do polowania, szkolenia prowadzonego przez Związek (art. 42 ust. 4 -7 ustawy Prawo łowieckie). Co istotne, zadania określone w art. 34 ustawy Prawo łowieckie mogą być realizowane również przez organy okręgowe Związku, w tym jego zarządy okręgowe (art. 32a ust. 4 ustawy Prawo łowieckie).

Działalność Polskiego Związku Łowieckiego regulują przepisy ustawy Prawo łowieckie, a w szczególności jej rozdział 6, a także statut. Polski Związek Łowiecki jest zrzeszeniem osób fizycznych i prawnych, które prowadzą gospodarkę łowiecką poprzez hodowlę i pozyskiwanie zwierzyny oraz działają na rzecz jej ochrony poprzez regulację liczebności populacji zwierząt łownych. Polski Związek Łowiecki posiada osobowość prawną. Polski Związek Łowiecki oraz koła łowieckie działają na podstawie ustawy oraz statutu uchwalonego przez Krajowy Zjazd Delegatów Polskiego Związku Łowieckiego. Statut Polskiego Związku Łowieckiego określa w szczególności organy Polskiego Związku Łowieckiego oraz koła łowieckiego, ich kompetencje, tryb dokonywania ich wyboru, zmiany bądź uzupełnienia składu. W myśl art. 33 ustawy Prawo łowieckie koła łowieckie są podstawowym ogniwem organizacyjnym w Polskim Związku Łowieckim, ich zadaniem jest realizacja celów i zadań łowiectwa, posiadają osobowość prawną i ponoszą odpowiedzialność za swoje zobowiązania, wskazane statutem organy okręgowe koordynują i nadzorują działalność kół łowieckich oraz członków - osób fizycznych niezrzeszonych w kołach łowieckich. Z powyższych przepisów wynika, że choć w strukturze organizacyjnej zrzeszenia podmiotowość prawną mają jedynie Polski Związek Łowiecki i koła łowieckie, to jednak zarządy okręgowe są statutowymi organami Polskiego Związku Łowieckiego wyposażonymi we własne władcze kompetencje.

Przepis art. 4 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej wymienia podmioty zobowiązane do udostępniania informacji publicznej, przy czym katalog podmiotów wyliczonych w art. 4 ust. 1 pkt 1-5 nie ma charakteru zamkniętego, gdyż ustawodawca posłużył się w określeniu tego katalogu zwrotem "w szczególności". Mając na uwadze, że unormowania wymienionej ustawy wprowadziły odformalizowany tryb dostępu do informacji i stanowią konkretyzację wynikającego z Konstytucji RP prawa do informacji publicznej (art. 61 Konstytucji RP), należy stanąć na stanowisku, że przepisy określające otwarty katalog podmiotów wyliczonych w art. 4 ust. 1 pkt 1-5 ustawy, o ile tylko są to "władze publiczne oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne", powinny być wykładane w taki sposób, który w najpełniejszy sposób gwarantuje rzeczywisty dostęp do informacji publicznej. Podmiotem zobowiązanym do zajęcia stanowiska w przedmiocie wniosku o udostępnienie informacji publicznej może być zatem zarówno Polski Związek Łowiecki jak i jego jednostka organizacyjna w postaci zarządu okręgowego, a co za tym idzie zarówno Polski Związek Łowiecki jak i zarządy okręgowe i koła łowieckie uprawnione są do rozpoznawania wniosków o udostępnienie informacji publicznej, w tym do wydawania rozstrzygnięć o jakich mowa w art. 16 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem nie budzi wątpliwości, że Zarząd Okręgowy Polskiego Związku Łowieckiego jest podmiotem, o którym mowa w art. 4 ust. 1 pkt 5 ustawy o dostępie do informacji publicznej, a więc zobowiązanym do udostępnienia informacji publicznej z racji wykonywania przez Związek zadań publicznych wynikających m.in. z art. 34 ustawy z dnia 13 października 1995 r. Prawo łowieckie (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r., poz. 1226) i legitymowanym w sprawie bezczynności w przedmiocie udzielenia informacji publicznej (zob. m.in. uzasadnienie postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 kwietnia 2007 r. sygn. I OSK 735/06, wyroku NSA z 5 kwietnia 2013 r. sygn. akt I OSK 89/13).

Reasumując, Zarząd Okręgowy Polskiego Związku Łowieckiego w [...] jest podmiotem zobowiązanym do udzielania informacji publicznej na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 5 ustawy o dostępie do informacji publicznej i co za tym idzie, do rozpatrywania wniosku o udostępnienie informacji publicznej przez ten podmiot, stosować się będzie przepisy ustawy o dostępie do informacji publicznej i to niezależnie od tego czy wniosek pochodzi od obywatela działającego w imieniu własnym, czy też od prasy.

We wniosku z dnia [...] września 2014 r. zwrócono się o udzielenie informacji, która miała charakter informacji publicznej, dotyczyła bowiem informacji w zakresie przedmiotu działalności i zasad funkcjonowania zobowiązanego organu w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy o dostępie do informacji publicznej w związku z treścią przepisu art. 42 ust. 9 ustawy Prawo łowieckie – w myśl tego ostatniego przepisu Polski Związek Łowiecki ustala wysokość opłat za szkolenie i egzaminowanie, uwzględniając poniesione koszty.

Skoro wniosek z dnia [...] września 2014 r. dotyczył informacji o charakterze publicznym i został skierowany do podmiotu wykonującego zadania publiczne, to, pomimo iż żądanie to pochodziło od prasy w rozumieniu art. 7 ust. 2 pkt 1 Prawa prasowego, stosownie do art. 3a tej ustawy, podlegało rozpatrzeniu przez Zarząd Okręgowego Polskiego Związku Łowieckiego w [...] w trybie przewidzianym w ustawie o dostępie do informacji publicznej – niezależnie od podstawy prawnej żądania udzielenia informacji wskazanej we wniosku.

Przenosząc te uwagi na grunt niniejszej sprawy należy zauważyć, że wniosek z dnia [...] września 2014 r. złożony przez K. M. jako dziennikarza dziennika "[...]", pomimo niedołączenia do niego upoważnienia do występowania w imieniu redaktora naczelnego tego dziennika, wszczął postępowanie w sprawie udzielenia informacji publicznej. Żądanie przez organ wyjaśnień od redaktora naczelnego, czy osoba składająca wniosek jest dziennikarzem redakcji oraz wezwanie do przedłożenia pełnomocnictwa nie miało żadnego wpływu na skuteczność złożenia wniosku i na obowiązek organu do rozpatrzenia wniosku zgodnie z powołanymi wyżej przepisami ustawy o dostępie do informacji publicznej. Nadto wszelkie wątpliwości Zarządu Okręgowego PZŁ w [...] w tym zakresie zostały rozwiane wraz z wpływem do organu przedmiotowej skargi. Zatem wyjaśnienia zawarte w odpowiedzi na skargę nie mogą być ani przekonujące, ani świadczące o bezczynności w rozpoznawaniu wniosku z dnia [...] września 2014 r.

Udostępnienie informacji publicznej powinno nastąpić bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku (art. 13 ust. 1 ustawy). Zarząd Okręgowy PZŁ w [...] do dnia wyrokowania nie udzielił żądanej informacji, jak również nie podjął czynności ani nie wydał rozstrzygnięć przewidzianych w przepisach art. 13 ust. 2, art. 14 ust. 2, art. 15 ust. 2, art. 16 ust. 1 i art. 17 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej. Tym samym stwierdzić należy, iż Zarząd Okręgowy PZŁ w [...] na dzień złożenia skargi oraz na dzień wyrokowania pozostawał w bezczynności w rozpoznaniu wniosku z dnia [...] września 2014 r.

Identyczny wniosek o udostępnienie informacji (z tą jedynie różnicą, iż dotyczył Zarządu Okręgowego PZŁ [...]) był przedmiotem rozpoznania przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu – wyrok z dnia 30 stycznia 2015 r., sygn. akt II SAB/Po 130/14. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w pełni akceptuje powyższe rozstrzygnięcie, czemu dał wyraz w niniejszym wyroku.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 149 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sadami administracyjnymi, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zobowiązał Zarząd Okręgowy Polskiego Związku Łowieckiego w [...] do załatwienia wniosku skarżącego z dnia [...] września 2014 r. w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej, w terminie 14 dni od zwrotu organowi akt sprawy z prawomocnym wyrokiem (pkt 1 sentencji wyroku).

Sąd stwierdził, że bezczynność Zarządu Okręgowego Polskiego Związku Łowieckiego w [...] nie nastąpiła z rażącym naruszeniem prawa (pkt 2 sentencji wyroku), albowiem podmiot ten nie pozostawił wniosku z dnia [...] września 2014 r. bez jakiejkolwiek odpowiedzi, a pozostawanie przez Zarząd w stanie bezczynności wynikało nie z lekceważenia przepisów prawa, lecz z błędnej ich interpretacji.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 200 i 205 § 2 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sadami administracyjnymi oraz § 14 ust. 2 pkt 1 lit. c, § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013 r., poz. 490).